Słownik sztucznej inteligencji

Słownik sztucznej inteligencji

Definicja algorytm (Algorithm)

Algorytm: Sekwencja reguł, których komputer przestrzega w celu wykonania zadania - pobiera dane wejściowe, na przykład ze zbioru danych, a następnie wykonuje na nich test lub obliczenia i generuje dane wyjściowe. Algorytmy mogą być w ten sposób wykorzystywane do wykrywania wzorców w danych i tworzenia prognoz.

Definicja analiza danych (Data science - DS)

Analiza danych: Badania obejmujące przetwarzanie dużych ilości danych w celu identyfikacji wzorców, wykrywania trendów i wartości odstających oraz

Definicja big data

Big data: Bardzo duże zbiory danych, które mogą być analizowane obliczeniowo w celu ujawnienia wzorców, trendów i powiązań. Firmy mogą wykorzystywać analizę dużych zbiorów danych do identyfikowania typowych ludzkich zachowań, transakcji i interakcji.

Definicja błąd algorytmiczny (Algorithmic bias)

Błąd algorytmiczny: Błąd w podejmowaniu decyzji lub niewłaściwy wynik, który może wynikać z problemów z przetwarzaniem danych przez algorytm lub wad i uprzedzeń w samych danych bazowych. Stronniczość może skutkować tym, że algorytm nieumyślnie uprzywilejowuje lub faworyzuje jedną grupę użytkowników względem innej. Przykłady obejmują odmienne traktowanie klientów ze względu na systemowe uprzedzenia dotyczące rasy, płci, seksualności, niepełnosprawności lub pochodzenia etnicznego.

Definicja chatbot

Chatbot: Aplikacja, która może odpowiadać na pytania tekstowe i naśladować ludzką rozmowę, analizując tekst i przewidując wymaganą odpowiedź. Chatboty są najczęściej używane jako wirtualni asystenci na stronach internetowych obsługi klienta. Generatywna sztuczna inteligencja umożliwiła ich wykorzystanie do tworzenia różnych form pisania.

Definicja ChatGPT (Generative pre-trained transformer - GPT)

ChatGPT: Chatbot (Generative pre-trained transformer - GPT) – rodzaj modelu LLM (Large Language Model) przetwarzający język naturalny napędzany technologią AI opracowaną przez Open AI. ChatGPT opiera się na modelu opartym na języku, który programista dostraja z pomocą opinii użytkowników. W odpowiedzi na pytania tekstowe i "podpowiedzi" opisujące rodzaj wymaganego tekstu, ChatGPT może komponować artykuły i eseje, pisać e-maile, opowiadać kreatywne historie i generować kod programowania.

Definicja człowiek w pętli (Human In The Loop - HITL)

Człowiek w pętli: System składający się z człowieka i komponentu sztucznej inteligencji, w którym człowiek może interweniować poprzez szkolenie, dostrajanie lub testowanie algorytmu systemu, tak aby dawał bardziej użyteczne wyniki.

Definicja Dall-E

Dall-E: model głębokiego uczenia opracowany przez OpenAI, który może generować obrazy cyfrowe na podstawie tekstowych opisów w języku naturalnym, zwanych podpowiedziami, które są wprowadzane przez użytkowników.

zapewnienia wglądu w rzeczywiste problemy.

Definicja deepfake

Deepfake: Sztuczne audio, wideo lub obrazy, które mogą przekonująco reprezentować prawdziwą osobę lub tworzyć realistyczne wrażenie osoby, która nigdy nie istniała. Tworzone przez algorytmy uczenia maszynowego, deepfake'i mogą sprawiać wrażenie, że prawdziwi ludzie mówią i robią wszystko, czego życzą sobie ich twórcy. Deepfake’i wzbudziły obawy dotyczące ich zdolności do umożliwiania oszustw finansowych i rozpowszechniania fałszywych informacji politycznych.

Definicja dostosowanie (Alignment)

Dostosowanie: Obszar badań odpowiedzialny za zapewnienie, że sztuczna inteligencja ogólna ma cele zgodne z ludzkimi wartościami. Na przykład, badacze zajmujący się dostosowaniem pomogli wyszkolić modele sztucznej inteligencji, aby unikały odpowiedzi na pytania dotyczące samookaleczeń i używania bigoteryjnego języka.

Definicja duży model językowy (Large Language Model - LLM)

Duży model językowy: Algorytm uczenia maszynowego, który może rozpoznawać, podsumowywać, tłumaczyć, przewidywać i generować tekst.

Definicja generatywna sieć przeciwstawna (Generative Adversarial Network - GAN)

Generatywna sieć przeciwstawna: Technika uczenia maszynowego, która może generować dane, takie jak realistyczne obrazy "deepfake", które są trudne do odróżnienia od danych, na których są trenowane. GAN składa się z dwóch konkurujących ze sobą elementów: generatora i dyskryminatora. Generator tworzy fałszywe dane, które dyskryminator porównuje z prawdziwymi danymi "szkoleniowymi" i przekazuje informacje zwrotne o wykrytych różnicach. Z biegiem czasu generator uczy się tworzyć bardziej realistyczne dane, aż dyskryminator nie będzie już w stanie stwierdzić, co jest prawdziwe, a co fałszywe.

Definicja generatywna sztuczna inteligencja (Generative Artificial lntelligence - GAI)

Generatywna sztuczna inteligencja: Podzbiór modeli uczenia maszynowego, które mogą generować media, takie jak teksty, obrazy, kod programu lub muzyka. Generatywna sztuczna inteligencja jest szkolona na ogromnych ilościach nieprzetworzonych danych - na przykład na tekście milionów stron internetowych lub książek - i uczy się wzorców w nich zawartych, aby wygenerować najbardziej prawdopodobną poprawną odpowiedź na pytanie napisane w tekście w tym języku.

Definicja halucynacja

Halucynacja: Wada modeli generatywnej sztucznej inteligencji, która może skutkować podawaniem przez chatboty nieprawdy jako faktów lub wymyślenia, tworzenia sztucznej rzeczywistości. Przykłady halucynacji obejmują tworzenie fałszywych cytatów z książek lub odpowiadanie "słoń" na pytanie, który ssak składa największe jaja.

Definicja obliczenia

Obliczenia: moc obliczeniowa wymagana przez systemy sztucznej inteligencji do wykonywania zadań, takich jak przetwarzanie danych, szkolenie modeli uczenia maszynowego i tworzenie prognoz - mierzona w operacjach zmiennoprzecinkowych na sekundę (FLOPS).

Definicja ogólna sztuczna inteligencja (Artificial General Intelligence - AGI)

Ogólna sztuczna inteligencja: System komputerowy zdolny do generowania nowej wiedzy naukowej i wykonywania każdego zadania, które może wykonać człowiek. Ogólna sztuczna inteligencja umożliwiłaby stworzenie super-inteligentnego komputera, który uczy się i rozwija autonomicznie, rozumie swoje środowisko bez potrzeby nadzoru i staje się zdolny do przekształcania otaczającego go świata.

Definicja operacje zmiennoprzecinkowe na sekundę (Floating-point Operations Per Second - FLOPS)

Operacje zmiennoprzecinkowe na sekundę: jednostka miary używana do obliczania mocy superkomputera.

Definicja osobliwość (Singularity)

Osobliwość: obecnie hipotetyczny moment, w którym ogólna sztuczna inteligencja przewyższa inteligencję ludzką, co prowadzi do przyspieszenia postępu technologicznego i potencjalnej automatyzacji całej pracy opartej na wiedzy.

Definicja otwarte oprogramowanie (Open Source)

Otwarte oprogramowanie: Oprogramowanie i dane, które można swobodnie, bez zakupu licencji, edytować i udostępniać, aby pomóc naukowcom we współpracy, sprawdzaniu i powielaniu wyników oraz dzieleniu się nowymi osiągnięciami z szerszą społecznością programistów.

Definicja przetwarzanie języka naturalnego (Natural Language Processing – NLP)

Przetwarzanie języka naturalnego : Dziedzina sztucznej inteligencji, która wykorzystuje algorytmy komputerowe do analizy lub syntezy ludzkiej mowy i tekstu. Algorytmy szukają wzorców językowych w sposobie konstruowania zdań i akapitów oraz w tym, jak słowa, kontekst i struktura współpracują ze sobą, tworząc znaczenie. Jest on wykorzystywany do tworzenia chatbotów do obsługi klienta, rozpoznawania mowy i automatycznego tłumaczenia.

Definicja sieci neuronowe (Neural networks – NN)

Sieci neuronowe: Systemy komputerowe do przetwarzania danych inspirowane sposobem interakcji neuronów w ludzkim mózgu. Dane trafiają do systemu, neurony komunikują się, aby je zrozumieć, a system tworzy dane wyjściowe. Im częściej system działa na danych, tym lepiej jest w stanie dostrzec różnice w zestawie danych - na przykład w celu rozróżnienia obrazów.

Definicja superinteligencja (Superintelligence)

Superinteligencja: System sztucznej inteligencji, który jest samoświadomy i posiada wyższy poziom inteligencji niż ludzie.

Definicja system wieloagentowy (Multi-Agent System – MAS)

System wieloagentowy: System komputerowy obejmujący wiele współdziałających ze sobą programów zwanych "agentami". Agenci często aktywnie pomagają ludziom i współpracują z nimi w celu wykonania zadania - najczęstszymi codziennymi przykładami są wirtualni asystenci na smartfonach i komputerach osobistych, tacy jak Siri firmy Apple, Alexa firmy Amazon i Cortana firmy Microsoft.

Definicja sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence - AI)

Sztuczna inteligencja: Nauka polegająca na umożliwieniu maszynom wykonywania zadań, które wcześniej wymagałyby siły ludzkiego mózgu - na przykład rozumowania, podejmowania decyzji, rozróżniania słów i obrazów; uczenia się na błędach, przewidywania wyników, rozwiązywania problemów. Wiąże się to z wykorzystaniem komputerów do odtwarzania lub podejmowania takich działań, często z większą szybkością i dokładnością niż wcześniej.

Definicja sztuczna inteligencja przypominająca Boga (God-like AI – GlAI)

Sztuczna inteligencja przypominająca Boga: Popularny termin określający sztuczną inteligencję ogólną.

Definicja test Turinga (Turing Test - TT)

Test Turinga: Test zdolności maszyny do wykazania inteligencji podobnej do ludzkiej. Po raz pierwszy został opracowany przez matematyka i pioniera informatyki Alana Turinga jako "gra imitacyjna" w jego artykule "Computing Machinery and Intelligence" z 1950 roku. Test polega na zadawaniu pytań przez osobę oceniającą innego człowieka i maszynę za pośrednictwem klawiatury komputera i monitora. Jeśli oceniający nie może stwierdzić na podstawie pisemnych odpowiedzi, który z nich jest człowiekiem, a który maszyną, oznacza to, że maszyna zdała test Turinga.

Definicja uczenie bez nadzoru (Unsupervised learning – UL)

Uczenie bez nadzoru: forma uczenia maszynowego, w której algorytmy analizują i grupują nieoznakowane zbiory danych, szukając ukrytych wzorców w danych - bez potrzeby interwencji człowieka w celu ich szkolenia lub korygowania.

Definicja uczenie głębokie (Deep learning -DL)

Uczenie głębokie: Podzbiór uczenia maszynowego, który może być wykorzystywany do rozwiązywania złożonych problemów, takich jak rozpoznawanie mowy lub klasyfikacja obrazów. W przeciwieństwie do uczenia maszynowego, które wymaga ludzkiego wkładu, aby zrozumieć dane i uczyć się na ich podstawie, uczenie głębokie może przyjmować nieustrukturyzowane dane w surowej formie - z tekstu, muzyki lub wideo - i rozróżniać różnice między różnymi kategoriami danych. Modele DL, uczenia głębokiego działają na oprogramowaniu zwanym sieciami neuronowymi, wzorowanym na ludzkim mózgu.

Definicja uczenie maszynowe (Machine Learning - ML)

Uczenie maszynowe: Zastosowanie sztucznej inteligencji, w którym programy komputerowe mogą automatycznie uczyć się na podstawie nowych danych i dostosowywać się do nich bez specjalnego programowania. Programy uczenia maszynowego doskonalą się z czasem dzięki szkoleniom, ucząc się na podstawie wcześniejszych doświadczeń lub błędów, a także dostrzegając wzorce w nowych danych.

Definicja uczenie nadzorowane (Supervised learning - SL)

Uczenie nadzorowane: forma uczenia maszynowego, która wykorzystuje etykietowane dane do trenowania algorytmu w celu dokładnej klasyfikacji danych lub przewidywania wyników. Ponieważ dane wejściowe są oznaczone etykietami, model może mierzyć swoją dokładność w rozpoznawaniu lub rozróżnianiu ich, a zatem uczyć się z czasem.

Definicja wizja komputerowa (Computer vision – CV)

Wizja komputerowa: Dziedzina badań, która wykorzystuje komputery do uzyskiwania przydatnych informacji z obrazów cyfrowych lub filmów. Zastosowania obejmują rozpoznawanie obiektów, rozpoznawanie twarzy, obrazowanie medyczne, nawigację i nadzór wideo. Wykorzystuje modele uczenia maszynowego, które mogą analizować i rozróżniać różne obrazy na podstawie ich atrybutów.

Definicja wstępnie wytrenowany transformator generatywny (Generative Pre-trained Transformer – GPT)

Wstępnie wytrenowany transformator generatywny: Jedna z rodzin dużych modeli językowych opracowanych przez OpenAl od 2018 roku i wykorzystywanych do zasilania chatbota ChatGPT.

Słownik sztucznej inteligencji